Ton vertelde over de moeilijke ontwerpopgave, met een hoge dichtheid van 100 woningen per hectare, over het passen en meten voor de 1300 woningen op een eiland dat een stuk smaller is dan het KNSM-eiland.
De gemeente schreef een prijsvraag uit. Daarop kwamen drie inzendingen.

 

Het ontwerp van Sjoerd Soeters raakte een snaar en won. Zijn ontwerp was geen compacte laagbouw maar hoogbouw met veel water en grachtjes. Tevens tekende hij de afzonderlijke gebouwen op het eiland als “stempels”, dat wil zeggen ongeveer dertig woningen per lift en trappenhuis.

Een ommekeer bij zijn ontwerp was dat de middenklasse best wel degelijk in hoogbouw wilde wonen. Bij Sporenburg en Borneo-eiland dacht men nog dat laagbouw het beste was. Zo bleek het plan van Sjoerd een aanjager voor investeringen.

Over de totstandkoming deelde Ton met ons een aantal herinneringen:

  • Het vastleggen, in het plan, van het fietspad in het midden van het eiland nam een half jaar. Vooral de precieze plek was onderwerp van discussie.
  • Eisen waren er zoals het weren van parkeren uit de binnenterreinen: de parkeerplaatsen moesten onder de woongebouwen komen.
  • Helaas waren er geen investeerders voor gemengde functies aan de noordzijde, zoals bedrijfsruimtes op de begane grond.
  • Een sociaal-maatschappelijk centrum is er niet gekomen, scholen evenmin in het begin, vanwege angst voor concurrentie vanuit bestaande scholen.
  • Op het kunstwerk aan de Bogortuin zijn drie wereldberoemde kunstenaars afgeknapt. Dat gebeurde vanwege de ruimtelijke inpassing, om financiële redenen en ook omwonenden waren er soms niet door bekoord. Uiteindelijk is het nu een gezellig stadsstrand.
  • Het gebouw bij de Bogortuin in het water is een statement dat Java-eiland een soort Venetië is. Vandaaruit is een erg mooie zichtlijn naar het Centraal Station en de Posthoornkerk aan de Haarlemmerstraat.
  • De binnentuinen zijn het speelgroen geworden en het vele water op het eiland het “zichtgroen”.
  • Het ontwerp voor de binnentuinen is geïnspireerd op de vier seizoenen: de beplanting is daarop ingericht.
  • De slangenmuur aan de Tosarituin is gemaakt om een microklimaat te creëren met een diversiteit aan planten

Ton vertelde over zijn persoonlijke strijd bij de totstandkoming van het plan. Het plan bleek 100 miljoen gulden duurder te zijn dan aanvankelijk gedacht. Hij wist toen al dat dit bij de latere prijsstijgingen ruimschoots terugverdiend zou kunnen worden. Maar er zijn wel strijdmakkers uit die beginfase om die reden ontslagen of van hun functie ontheven.

Deze middag gaf Ton Schaap zo een erg prikkelende inkijk in de totstandkoming van ons huidige Java-eiland.