4 mei herdenking

Herdenking 4 mei 2022

In de ochtend van 4 mei herdachten oud-collega’s, nabestaanden en buurtbewoners de personeelsleden van de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN) die sneuvelden tijdens WOII. Dit gebeurde bij het oorlogsmonument "Zeeman op de uitkijk" op de Kop van het Java-eiland.
De Waterlandse Harmonie verzorgde, zoals elk jaar, de muzikale omlijsting. De herdenking verandert van karakter: er zijn steeds  minder SMN-ers en nabestaanden, en steeds meer bewoners en omwonenden van het Java-eiland, die met hun kinderen en kleinkinderen naar deze 4 mei herdenking kwamen voor een eerbetoon aan allen die omkwamen in de oorlog. Ook was een aantal Oekraïense eilandgenoten aanwezig - voor het speelde de Waterlandse Harmonie het Oekraïense volkslied.

Herinneren, herdenken en gedenken blijft zinvol, nu en in de toekomst.


Herdenking 4 mei 2021 in de storm

Stormachtige wind en een gelimiteerd aantal bezoekers maakten de herdenking van 2021 een bijzondere gebeurtenis.

Taptoe, twee minuten stilte en het Wilhelmus (geblazen door trompettist Thomas Geerts) vonden plaats bij het Monument Zeeman op de Uitkijk, gevolgd door bloemlegging.

Daarna ging een beperkt aantal genodigden - oud-bemanningsleden en nabestaanden van de Stoomvaart Maatschappij Nederland - naar Java-Blend, waar een viertal toespraken werd gehouden.

Een ervan, van onze stadsdorpsgenoot Jedan Tutuhatunewa, staat hieronder.

EEN VLOT VERHAAL 21 november – 9 december 1942

In 2019 lag er een flyer in mijn bus. Een oproep voor de 4 mei herdenkingsbijeenkomst hier op de kop van het Java-eiland. Ik besloot om ‘acte de présence’ te geven, met
in gedachte de Grote-Vaart-geschiedenis van mijn vader.
Hij voer op een schip genaamd: ‘BINTANG’, dat in de vroege morgen van 21 november ‘42 getorpedeerd werd en binnen tien minuten zonk, op 500 zeemijlen ten oosten van Trinidad.
17 dagen heeft het geduurd alvorens de drenkelingen, waaronder mijn vader, opeengepakt op een vlot, werden opgemerkt en gered door een Engels schip. Eenmaal aan land gebracht, in de V.S., begon een lang traject van hospitalen, sanatoria en operaties. En dan na vier jaar, zo goed als hersteld….. Wat moest hij doen ?
In Amerika blijven kon niet!... Indonesië?... Hij koos voor Nederland. Ik denk dat hij het
toekomst perspectief hier groter achtte. ………………..Een nieuw leven.

De vlot-verhalen, die hij mondjesmaat, met ons deelde waren spannend, maar ook
huiveringwekkend. Die verhalen staan in mijn geheugen gegrift, maar sinds die flyer in 2019, ben ik gaan zoeken op internet en kwam ik er toen pas achter, dat de ‘BINTANG’ ….van ‘DE NEDERLAND’ was.
Wat een samenloop! Als ik bedenk dat hier het hoofdkantoor stond van de eerste
werkgever van mijn vader. En nu woon ik hier!

Bij mijn zus hangt een landschapje door hem geschilderd tijdens zijn verblijf in een
sanatorium in New York. In de achterkant van het lijstje vond ze enkele briefjes, met
handgeschreven tien namen van bemanningsleden,… collega’s . Twee daarvan komen
overeen met namen op het monument hier op de kop! Mensen die vrijwel meteen zijn
omgekomen bij de torpedo aanval in 1942.
Mijn vader, had geluk…. is veel later overleden, maar ontegenzeggelijk aan de gevolgen van zwaar lichamelijk ongemak, opgelopen tijdens die eindeloze ‘17 dagen’.
Het schip heette ‘BINTANG’. Het is het Maleise woord voor ‘STER’.
Mijn vader…..mijn ‘BINTANG’! Java-eiland 4 mei 2021


Herdenking 4 mei 2020

De jaarlijkse 4 mei herdenking op de Kop van het Java-eiland ging in 2020 niet door wegens de coronacrisis. Maar op vele andere manieren werd toch aandacht gegeven aan deze bijzondere dag.

Waterlandse Harmonie

Elk jaar speelt de Waterlandse Harmonie ter gelegenheid bij de 4 mei herdenking op de Kop van het Java-eiland; hun dirigent speelt de Taptoe. Omdat samenkomen nu niet mogelijk is, hebben de leden van de Harmonie afzonderlijk hun partijen  opgenomen.

Thomas Geerts, de dirigent, heeft daarvan samen met Koos Baaij een video gemaakt. Zij spelen de Zeemanshymne Melita van John Bacchus Dykes, op een tekst van William Whiting. De hymne is te zien en te horen via YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=sNAh_SRUlgw

Herdenken in een stille stad

Voor het Amsterdams 4 en 5 mei Comité hebben Eefje Blankevoort en Arnold Bruggeman een registratie gemaakt van de Amsterdamse herdenkingsplekken - waaronder die op de Kop van het Java-eiland. De film is hier (https://vimeo.com/414034603) te zien.

Stoomvaart Maatschappij Nederland

Over de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN), onze voorganger op het Java-eiland, heeft Gus Maussen, bewoner van ons eiland, een podcast gemaakt; deze is hier  (https://open.spotify.com/show/0R5sP0RK7Q30lEVazu4PAp ) te beluisteren.

Dorien van Loggem schreef een korte geschiedenis van de SMN in oorlogstijd. Lees het hier.